Dzieje i tradycja 

Wmurowania aktu erekcyjnego dokonano 31 października 1937 r. i datę tę uważa się za oficjalne rozpoczęcie budowy gmachu. Prace ruszyły natychmiast i posuwały się w szybkim tempie, a budynek w stanie surowym oddano już w niecały rok. W 1938 roku gotowe były pomieszczenia stałej załogi, garaże, pomieszczenia warsztatowe i pomieszczenia przeznaczone na część laboratoryjno-badawczą. Pierwszy kurs, na który przyjęto 37 osób, trwał od 1 marca do 31 lipca 1939 roku, wszyscy jego uczestnicy ukończyli zajęcia w terminie. Placówkę, o której mowa nazwano Centralnym Ośrodkiem Wyszkolenia Pożarniczego. Nazwy tej używano do końca 1939 r.

W 1940 r. planowano przeprowadzenie rocznego kursu oficerskiego, który z powodu wybuchu wojny nie został zrealizowany. Kształcenie oficerów zamarło do 1942 r. Następnie, wraz z rozwojem ochrony przeciwpożarowej powstała Centralna Szkoła Pożarnicza, której zadaniem było szkolenie oficerów, podoficerów i strażaków z terenu Generalnej Guberni. Była to jedyna szkoła pożarnicza na ziemiach polskich w okresie okupacji. Szkoła podlegała bezpośrednio kierownikowi technicznemu pożarnictwa.

W latach 1942-1944 w szkole przeprowadzano kursy kwalifikacyjne, w tym dwa kursy oficerskie. Jego uczestnicy rekrutowali się z terenu Generalnej Guberni. Ponieważ wszyscy posiadali wyszkolenie podoficerskie i kilkuletni staż w strażach zawodowych, do minimum ograniczono zajęcia praktyczne i ćwiczenia bojowe, zwiększając liczbę wykładów. Poza wyszkoleniem kursanci pełnili służbę bojową w Oddziale Doświadczalnym szkoły, stanowiąc obsadę wozów bojowych przewidzianych do akcji w organizacji służby obrony przeciwlotniczej miasta. Niewielką liczbę godzin przeznaczono na zajęcia gospodarskie oraz konserwację sprzętu pożarniczego.

W początkowym okresie działalności w CSP organizowano również kursy dla strażaków dystryktu warszawskiego. Były to kursy: mechaników motopomp, kierowców mechaników, strażaka zawodowego. Kursy trwały od kilku tygodni do kilku miesięcy. Kursy były opłacane przez komendy, które delegowały kandydatów. W okresie okupacji zorganizowano kilkanaście takich kursów, m.in.: kursy uzupełniające dla podoficerów zawodowych, kursy podstawowe strażaka zawodowego, kurs samochodowy.

Po II wojnie światowej, wraz ze wznowieniem działalności szkolnictwa ogólnokształcącego i zawodowego podjęto się również odbudowy oświaty pożarniczej. Centralna Szkoła Pożarnicza została uruchomiona 1 czerwca 1946 r. i już w pierwszym półroczu tego roku – niezależnie od rozpoczętych robót, podjętych około budowy szkoły – przeprowadzono dwa pożarnicze kursy oficerskie. Centralna Szkoła Pożarnicza, nazwana tak w okresie okupacji niemieckiej, prowadziła tylko kursy pożarnicze, a więc w świetle przepisów prawa oświatowego nie była faktycznie szkołą. Mogła się stać nią dopiero po wydłużeniu czasu kształcenia. W ówczesnej sytuacji, gdy brakowało kadry zawodowych oficerów pożarnictwa, baza lokalowa była niewystarczająca, borykano się z trudnościami finansowymi, rozwiązanie takie nie było możliwe. Dlatego w sierpniu 1948 r. powrócono do nazwy Centralny Ośrodek Wyszkolenia Pożarniczego z 1938 r.

W 1950 r. Komenda Główna Straży Pożarnych zmieniła nazwę Centralnego Ośrodka Wyszkolenia Pożarniczego na Centralną Oficerską Szkołę Pożarniczą. która stała się samodzielną jednostką organizacyjną i budżetowa podległą bezpośrednio komendantowi głównemu straży pożarnych. Dodatkowo utworzono oddział szkoły w Łodzi, Poznaniu, Bielsku Białej i w Gdańsku.

23 listopada 1951 r. komendant główny straży pożarnych wydał zarządzenie w sprawie tymczasowej organizacji szkolenia pożarniczego. Szkolenie pożarnicze podzielono na: zawodowe wyższe, zawodowe II stopnia – oficerskie, zawodowe I stopnia: podoficerskie, strażaka zawodowego, instruktażowe, informacyjne. Ukończenie szkolenia zawodowego II stopnia uprawniało do otrzymania stopnia oficerskiego i tytułu technika pożarnictwa. Na podstawie tego zarządzenia zlikwidowano skrócone kursy oficerskie i do końca 1956 r. organizowano tylko roczne kursy oficerskie. Obniżono jeszcze wymagania co do poziomu wykształcenia kandydatów, tak że w praktyce na kursy oficerskie przyjmowano osoby po szkole podstawowej.

Od sierpnia 1951 r. absolwentom kursów kwalifikacyjnych nadawano stopień podporucznika, następnie, po ustaleniu nowych stopni pożarniczych – stopień aspiranta. Od czerwca 1954 r. tym, którzy ukończyli kurs z wynikiem bardzo dobrym, nadawano stopień aspiranta, z wynikiem dobrym – stopień starszego ogniomistrza, a z wynikiem dostatecznym – stopień ogniomistrza. Absolwentom, którzy uzyskali stopień starszego ogniomistrza i ogniomistrza, po przepracowaniu w jednostkach ochrony przeciwpożarowej sześciu miesięcy, stopień oficerski nadawali ich przełożeni.

W Centralnej Oficerskiej Szkole Pożarniczej i jej oddziałach prowadzono także szkolenia specjalistyczne. W tym okresie Państwa Komisja Planowania Gospodarczego oficjalnie uznała zawód pożarniczy, a kształcenie pożarnicze włączono do systemu szkolnictwa zawodowego. Stopniowo też zmieniano formę kształcenia oficerskiego z kursowego na szkolne.

Szkoła Oficerów Pożarnictwa była szkołą pomaturalną – początkowo 2-letnią, a później 3-letnią. Po kolejno następujących modernizacjach programu i systemu nauki ostatecznie SOP stała się 4-letnią uczelnią. Inauguracja działalności dydaktyczno-wychowawczej rozpoczęła się  1 września 1955 r.

Szkoła Oficerów Pożarnictwa początkowo zlokalizowana została przy ul. Słowackiego 52/54, potem przeniesiono ją do obiektu na warszawskich Jelonkach (ul Powstańców Śląskich 67), by ponownie w 1958 r. zlokalizować ją w budynku przy ul. Słowackiego.

SOP prowadziła następujące rodzaje kształcenia:

• kształcenie stacjonarne oficerów pożarnictwa;
• kształcenie (od 1961 r.) podoficerów, którzy mieli średnie wykształcenie i określony staż pracy w ochronie przeciwpożarowej (trzy lata nauki);
• kształcenie uzupełniające w systemie zaocznym dla oficerów, którzy uzyskali kwalifikacje zawodowe na kursach oficerskich (odbyły się dwa takie turnusy – każdy od 200 do 400 godzin).

Oprócz kształcenia stacjonarnego, zaocznego i uzupełniającego, pomaturalna Szkoła Oficerów Pożarnictwa organizowała także kursy uzupełniające (prowadzone w latach 1959 – 1963), inspektorów prewencji pożarowej dla absolwentów wyższych uczelni technicznych, którzy mieli kwalifikacje przydatne w ochronie przeciwpożarowej (odbyły się dwa takie kursy); ochrony radiologicznej dla oficerów pożarnictwa.

Szkoła stała się na mocy zarządzenia nr 3/60 Komendanta Głównego Straży Pożarnej z  19 lutego 1960 roku odrębną jednostką organizacyjną i  budżetową, którą  kierował jednoosobowo Komendant Szkoły mianowany i odwoływany przez Komendanta Głównego Straży Pożarnych i jemu bezpośrednio podlegający. Podchorążowie i słuchacze zostali przydzieleni do pododdziałów szkolnych, w skład których wchodziły kompanie szkolne podzielone na plutony oraz sekcje.

Do 1966 r. nauczanie w SOP trwało trzy lata, z czego ostatni rok przypadał na odbycie przez słuchaczy praktyki terenowej w jednostkach ochrony przeciwpożarowej. Po uzyskaniu absolutorium i odbyciu praktyki, podchorąży składał komisji, powoływanej przez komendanta głównego Straży Pożarnych, pracę kontrolną, którą następnie musiał obronić. Wtedy komendant szkoły występował z wnioskiem do komendanta głównego o wydanie dyplomu ukończenia szkoły i nadanie pierwszego stopnia oficerskiego. Podchorąży był awansowany do stopnia aspiranta pożarnictwa (w latach 1955 – 1973 podchorążowie, w wyniku ukończenia szkolenia wojskowego w Studium Wojskowym SOP, otrzymywali również wojskowy stopień podoficerski). W roku szkolnym 1966/67 nauczanie w SOP przedłużono do czterech lat.

Na wniosek ministra spraw wewnętrznych z 30 maja 1970 r., minister leśnictwa i przemysłu drzewnego wyraził zgodę na nieodpłatne użytkowanie przez SOP przez 25 lat terenu leśnego o powierzchni 5,25 ha, położonego w Kampinoskim Parku Narodowym, w miejscowości Zamczysko Nowe. Na terenie tym znajdowały się zabudowania potartaczne, w większości przeznaczone do rozbiórki.

W lipcu 1970 r. została zawarta umowa między Dyrekcją Kampinoskiego Parku Narodowego a Szkołą Oficerów Pożarnictwa. Na jej podstawie rozpoczęły się prace, dzięki którym można było na tym terenie wybudować wzorcową bazę ochrony przeciwpożarowej lasów i parków narodowych. Baza ta miała być dodatkowo zapasowym miejscem szkoły. Prace rozpoczęły się jeszcze w tym samym roku – rozebrano budynki do tego przeznaczone i wyremontowano pozostałe, obiekt zelektryfikowano, na terenie bazy powstała studnia głębinowa.

Prace mające na celu przekształcenie pomaturalnej Szkoły Oficerów Pożarnictwa w wyższą uczelnię prowadzone były pod kierownictwem Komendanta SOP płk poż. Krzysztofa Smolarkiewicza. W dniu 30 czerwca 1971 roku na mocy rozporządzenia Rady Ministrów utworzono Wyższą Oficerską Szkołę Pożarniczą (WOSP), która podporządkowana została ustawie o szkolnictwie wyższym z 5 listopada 1958 roku (Dz.U. nr 4, poz. 31 z 1969 r.).
WOSP kierował komendant posiadający uprawnienie rektora wyższej uczelni, mianowany na to stanowisko przez ministra spraw wewnętrznych na wniosek komendanta głównego Straży Pożarnych. Przy komendancie powołano kolegium, którego zadaniem była pomoc w bieżącym kierowaniu szkołą. Zastępców komendanta powoływał minister spraw wewnętrznych na wniosek komendanta szkoły. Zastępca ds. naukowo-dydaktycznych miał uprawnienia prorektora – był jednocześnie kierownikiem pionu naukowo-dydaktycznego. Drugim prorektorem – kierownikiem pionu liniowego – był zastępca komendanta ds. liniowych. Za sprawy administracyjno-techniczne odpowiadał zastępca ds. administracyjno-technicznych. Organem doradczym i opiniotwórczym była funkcjonująca od 1972 r. Rada Szkoły. W sprawach dydaktyczno-wychowawczych komendantowi doradzała również Rada Pedagogiczna. Pierwszym i jedynym Komendantem WOSP był płk poż. Krzysztof Smolarkiewicz.

WOSP – jednowydziałowa Uczelnia – otrzymała prawo wydawania absolwentom dyplomów ukończenia wyższej szkoły zawodowej i nadawania zawodowego tytułu inżyniera pożarnictwa określonej specjalności. Działalność dydaktyczną rozpoczęła od roku akademickiego 1971/72. Nauczanie i wychowanie oficerów inżynierów pożarnictwa w ramach WOSP prowadzone było w systemie dziennym i zaocznym. Studia w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej miały charakter interdyscyplinarny. Kształcenie odbywało się na trzech podstawowych kierunkach – specjalizacjach: profilaktycznej, dowódczo-taktycznej i technicznej. W dniu 13 lipca 1979 r. została wprowadzona nowela do rozporządzenia o powołaniu WOSP, która upoważniła Uczelnię do nadawania absolwentom tytułu magistra inżyniera pożarnictwa określonej specjalności. Przywilej ten nie został zrealizowany, ponieważ decyzją Rady Ministrów z 30 listopada 1981 roku Wyższa Oficerska Szkoła Pożarnicza została rozwiązana.

Wydarzenia, które doprowadziły do rozwiązania WOSP rozegrały się na przełomie listopada i grudnia 1981 r. Podstawową przyczyną napiętej sytuacji było miejsce WOSP w systemie szkolnictwa wyższego w Polsce. Studenci WOSP żądali objęcia uczelni projektem ustawy o szkolnictwie wyższym, sprzeciwiali się podporządkowaniu WOSP przepisom ustawy o szkolnictwie wojskowym. Rozpoczęli więc strajk okupacyjny, do którego przyłączyli się pracownicy zrzeszeni w NSZZ „Solidarność”. Postulaty nie zostały spełnione. 2 grudnia 1981 r. na teren uczelni wkroczyły specjalne oddziały Milicji Obywatelskiej, zmuszając podchorążych i pracowników Szkoły do przerwania strajku okupacyjnego. Podchorążowie, nie stawiając oporu, zgromadzili się w auli,  zaś w sali gimnastycznej – cywile oraz kadra szkoły, która strajkowała z podchorążymi. Podchorążowie rozwiezieni zostają na dworce PKP i do akademika na Jelonkach. Grupa 229 podchorążych przybyła do Gmachu Głównego Politechniki Warszawskiej, gdzie znalazła się pod opieką UKS NZS i KZ NSZZ „Solidarność” i podęła uchwałę o kontynuacji strajku w formie okupacyjnego strajku wędrującego.

W ciągu 10 lat funkcjonowania, WOSP wykształciła 948 oficerów-inżynierów pożarnictwa, w tym 625 na studiach dziennych i 323 na studiach zaocznych. W 1981 r. dysponowała 17 pracowniami i laboratoriami. 

17 stycznia 1982 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę o powołaniu Szkoły Głównej Służby Pożarniczej.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 stycznia 1982 roku (Dz.U. 1982 nr 3, poz. 21) stanowiło, że SGSP będzie kształcić i wychowywać kadry specjalistów, oficerów pożarnictwa, po ukończeniu studiów przygotowanych do objęcia stanowisk wymagających wyższego wykształcenia w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Nadzór nad SGSP sprawował minister spraw wewnętrznych. Szkoła uzyskała uprawnienia nadawania absolwentom tytułu magistra inżyniera lub inżyniera pożarnictwa określonej specjalności.

W rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych oraz nauki, szkolnictwa wyższego i techniki z 22 stycznia 1982 r. (Dz.U. 1982 nr 4, poz. 27) określone zostały rodzaje studiów prowadzonych przez szkołę. Były to magisterskie studia zawodowe w zakresie ochrony przeciwpożarowej, studia podyplomowe oraz kursy doskonalenia zawodowego. Ponadto szkoła uprawniona była do prowadzenia studiów i kursów specjalnych w zakresie specjalistycznej dyscypliny naukowej w ochronie przeciwpożarowej.

Zajęcia w SGSP rozpoczęły się 1 lutego 1982 r.

Podczas ponad czterdziestoletniego funkcjonowania Uczelni, SGSP stało się miejscem kształcenia wysokospecjalistycznej kadry, ale także instytucją o ogromnym potencjale badawczym, z nowocześnie wyposażonymi laboratoriami i wysoko wykwalifikowaną kadrą naukową. Uczelnia wyszła naprzeciw oczekiwaniom Przedsiębiorców oferując szeroki zakres badań, ekspertyz i usług wykorzystujących aparaturę oraz wiedzę ekspercką pracowników naukowych SGSP. Realizacja projektów badawczych prowadzonych w Uczelni, z kolei, znalazła zastosowanie w przemyśle i gospodarce, a także wśród instytucji publicznych i osób fizycznych zainteresowanych rozwiązaniem problemów dotyczących bezpieczeństwa.

Zgodnie z założeniami Ustawy z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz niektórych innych ustaw, od dziś Szkoła Główna Służby Pożarniczej (SGSP) nosi nazwę Akademia Pożarnicza (APoż). Nowa nazwa naszej Uczelni uwzględnia oraz podkreśla jej rozwój dydaktyczny i naukowy.

Misją APoż jest kreowanie wiedzy i umiejętności jej rozpowszechniania i wykorzystania poprzez kształcenie przyszłej i obecnej kadry oficerskiej PSP dla potrzeb dynamicznego rozwoju ochrony przeciwpożarowej, w tym ratownictwa oraz kadr cywilnych o najwyższych kwalifikacjach w zakresie oceny stanu zagrożeń cywilizacyjnych i naturalnych, ochrony życia, zdrowia, mienia, środowiska i innych wartości przed tymi zagrożeniami, także wychowanie studentów w poczuciu patriotyzmu, ofiarności w służbie i w pracy, w poszanowaniu dyscypliny służby i pracy oraz prowadzenie badań istotnie wzbogacających wiedzę związaną z bezpieczeństwem obywateli w zakresie bezpieczeństwa powszechnego, w szczególności inżynierii bezpieczeństwa, ochrony przeciwpożarowej i ochrony ludności.